Tsb

Ssb

Usb

Gsb

Hl1

ptl

Rgu

Nps

दाङ । लुम्बिनी प्रदेशका मुख्यमन्त्री चेतनारायण आचार्यले प्रादेशिक अस्पतालमा उपचार सेवा दुई सिफ्टमा सञ्चालन गरी सेवा प्रवाहलाई प्रभावकारी बनाउन सकिने बताएका छन् ।

लुम्बिनी प्रदेश स्वास्थ्य मन्त्रालयको वार्षिक समीक्षा कार्यक्रमलाई मंगलबार राप्ती उपत्यका(देउखुरी)मा सम्बोधन गर्दै मुख्यमन्त्री आचार्यले प्रादेशिक अस्पतालमा बिरामीको चाप बढ्दै गएको र समस्या समाधानका लागि उपचार सेवा दुई सिफ्टमा सञ्चालन गर्न निर्देशन दिएका हुन् । उनले भने-`प्रादेशिक अस्पतालका सेवा दुई सिफ्टमा चलाउन सकिन्छ । जनशक्ति पर्याप्त छ, तर बिरामीहरु सहज रुपमा सेवा पाउन सकेका छैनन् । प्रादेशिक अस्पतालमा रचनात्मक रूपमा सेवा दिन सकिन्छ ।´उनले लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पताल बुटवल र राप्ती प्रादेशिक अस्पताल तुलसीपुरका सेवा दुई सिफ्टमा सञ्चालन गर्नेगरी योजना बनाउन निर्देशन दिएका हुन् ।

त्यस्तै मुख्यमन्त्री आचार्यले जिल्ला तहका अस्पतालहरुको सेवा प्रभावकारी बनाउनुपर्ने बताउँदै बिरामी पुग्ने ठाउँमै उपचार हुने प्रणाली विकास गर्नुपर्नेमा जोड दिए । उनले भने-`जिल्ला अस्पतालमै उपचार गर्न सकिने केसहरुमा पनि बिरामीलाई अनावश्यक रुपमा रिफर गरिन्छ । यसले प्रादेशिक अस्पतालमा भीड बढाएको छ । सरकारी अस्पतालबाट निजी अस्पतालमा रिफर गर्ने प्रथा बन्द गर्नुपर्छ । यसमा स्वास्थ्य मन्त्री र सचिवले विशेष निगरानी बढाउनुपर्छ ।´उनले स्वास्थ्य र शिक्षालाई प्रदेश सरकारले प्राथमिकतामा राखेको बताए ।`शिक्षा र स्वास्थ्य क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राखेर बजेट तथा कार्यक्रम तयार गरेका छौं । स्वास्थ्यका सूचकहरुमा सुधार देखिन थालेको छ´उनले भने-` पोषणमा सुधार आएको छ । मातृ तथा बाल मृत्युदर घटाउन हाम्रा अभियानहरु केन्द्रित छन् । समुदायस्तरका कार्यक्रम सञ्चालन गर्दा स्थानीय सरकारसँग अनिवार्य समन्वय गर्नुपर्छ ।´

मुख्यमन्त्री आचार्यले रोग लागेपछि होइन, लाग्न नदिनेतर्फ केन्द्रित जनचेतना अभिवृद्धि गर्नुपर्ने बताए । उनका अनुसार, सकेसम्म आयुर्वेद र प्राकृतिक उपचारलाई प्रोत्साहन गर्नुपर्नेछ । उनले भने-`प्राकृतिक उपचारबाट रोगको स्थायी समाधान गर्न सकिन्छ । अब दीर्घकालीन रुपमा समाधानका उपायमा जोड दिन जरुरी छ ।´

कार्यक्रम स्वास्थ्य सचिव दुर्गालक्ष्मी श्रेष्ठको अध्यक्षता र मुख्यमन्त्री आचार्यको प्रमुख आतिथ्यता र स्वास्थ्य मन्त्री खेमबहादुर सारुकाे बिशिस्ट आतिथ्यतामा सम्पन्न भएको हो । कार्यक्रममा प्रमुख सचिव बावुराम अधिकारीले आधारभूत र विशेष स्वास्थ्य सेवामा सबैको पहुँच बढाउनुपर्ने बताए । प्रदेश योजना आयोगका उपाध्यक्ष डा.डिल्लीराज अर्यालले नतिजा केन्द्रित योजना निर्माण र दोस्रो आवधिक योजनाले प्राथमिकतामा राखेका क्षेत्रहरूको कार्यान्वयनमा जोड दिए ।

राप्ती गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रकाश बिष्टले नसर्ने रोगको संक्रमण बढ्दै गएको बताउँदै यस्तो अवस्थालाई जटिल बन्न नदिन पहिचान र रोकथाममा केन्द्रित अभियान सञ्चालन गर्नुपर्नेमा जोड दिए ।

कार्यक्रममा जनस्वास्थ्य प्रशासक उमेश गौतमले एक वर्षे कार्यक्रमहरुको प्रस्तुति दिँदै आधारभूत स्वास्थ्य सेवा सुदृढ पार्न सके धेरै नागरिकलाई स्वस्थ बनाउन सकिने बताए । उनका अनुसार,जीवनशैली र खानपानका कारण नसर्ने रोगहरू बढ्दै गएकाले जनस्वास्थ्य सेवामा विशेष ध्यान दिन आवश्यक छ ।

स्वास्थ्य निर्देशनालयका तथ्यांक अधिकृत मानबहादुर ओलीले सूचकहरुमा सुधार देखिन थालेको तथ्यांकसहितको प्रतिवेदन प्रस्तुत गरे ।
एक वर्षमा ५० शैयाको अस्पतालदेखि आधुनिक प्रयोगशाला विस्तारसम्म लुम्बिनी प्रदेश सरकारले स्वास्थ्य क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राख्दै गत आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा उल्लेखनीय उपलब्धि हासिल गरेको छ । प्रदेश स्वास्थ्य मन्त्रालयले सार्वजनिक गरेको वार्षिक प्रतिवेदनअनुसार आधारभूतदेखि विशेष स्वास्थ्य सेवासम्म सुधार भएको उल्लेख छ ।

त्यस्तै समीक्षा कार्यक्रममा मन्त्रालयले प्रदेश राजधानी देउखुरीमा ५० शैयाको सुविधासम्पन्न भालुवाङ अस्पताल स्थापना गरी सञ्चालनमा ल्याएको जनाएको छ । त्यसका साथै नवलपरासीस्थित पृथ्वी चन्द्र अस्पतालमा मृगौला डायलाइसिस सेवा विस्तार गरिएको छ भने कपिलवस्तु र अर्घाखाँची अस्पतालमा साे सेवा विस्तार अन्तिम चरणमा पुगेको जानकारी दिइएकाे छ । चार जिल्लामा सामुदायिक स्वास्थ्य सूचना प्रणालीमार्फत`परिवार स्वास्थ्य विवरण´कार्यक्रम सुरु गरिएको छ,जसले महिलामात्र होइन, बालबालिकाको स्वास्थ्य र पोषण अवस्थाको निरन्तर अनुगमन गर्न सहयोग पुगोस् भन्ने लक्ष्य लिएको छ ।

प्रदेश लोकसेवा आयोगमार्फत पहिलोपटक विशेषज्ञ चिकित्सकसहित विभिन्न स्वास्थ्यकर्मीको पदपूर्ति र पदस्थापन गरिएको छ । साथै,आठ जिल्लाका १३ स्थानीय तहमा `राेभिङ्ग नर्स´कार्यक्रम सञ्चालन गरी समुदायमै पुगेर जनस्वास्थ्य सेवा विस्तार गरिएको छ ।

त्यस्तै लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालमा मुटु उपचारका लागि क्याथ ल्याब सेवा सुरु गरिएको छ भने गुल्मी अस्पतालमा `विद्युतिय स्वास्थ्य अभिलेख´प्रणाली लागू भएसँगै स्वास्थ्य सेवा प्रविधिमैत्री बन्दै गएको छ । प्रदेश स्वास्थ्य आपतकालीन कार्यसञ्चालन केन्द्रमा `सूचना भण्डार सर्भर´जडान गरी आकस्मिक स्वास्थ्य व्यवस्थापनलाई थप सुदृढ बनाइएको छ ।

नेपालमै पहिलोपटक लुम्बिनी प्रदेशले स्वर्णप्राशन कार्यक्रमका लागि स्तरीय कार्यविधि तयार गरी कार्यान्वयनमा ल्याएको छ । त्यस्तै, `लुम्बिनी प्रदेश मानसिक स्वास्थ्य तथा मनोसामाजिक रणनीतिक कार्ययोजना, २०८१–२०८६´ स्वीकृत भई लागू गरिएको छ ।